از روش‌های رایج ارتودنسی دندان‌ها می‌توان به ارتودنسی ثابت اشاره کرد. ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، که همین امر موجب زیبایی بیشتر دندان‌ها و همینطور لبخند خواهد شد. در ارتودنسی ثابت از براکت ثابت ارتودنسی برای اصلاح و مرتب کردن دندان‌ها و هم‌راستا کردن آن‌ها با فک استفاده می‌شود. منظور از براکت ثابت ارتودنسی نگین‌هایی هستند که بر روی دندان‌ها توسط یک سیم به هم متصل خواهند شد؛ و امکان جابه جایی این براکت‌های ثابت وجود ندارد.
براکت‌های ثابت به نام سیم‌کشی دندان نیز شناخته می‌شوند. برای حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت درست خودشان در طول دوره، و هم‌چنین کنترل فشار روی دندان‌ها تغییراتی در سیم‌ها توسط دندانپزشک داده خواهد شد. به طور معمول طول دوره درمانی ارتودنسی ثابت دو سال است. برای آشنایی بیشتر با ارتودنسی ثابت و انواع آن و هم‌چنین روند درمان آن تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
اجزای ارتودنسی ثابت
ارتودنسی از قطعات کوچکی تشکیل شده که با گذر زمان باعث حرکت دندان‌ها در سرجای خود و همینطور صاف شدن آن‌ها خواهد شد. این اجزا شامل براکت، سیم، باند، الاستیک و کش، مینی اسکرو یا پچ ارتودنسی هستند. براکت‌ها از مهم‌ترین اجزای ارتودنسی ثابت به شمار می‌روند، که خود براکت‌ها نیز دارای اجزایی از قبیل نگین براکت، سیم ارتودنسی، لیگاچور ( حلقه کشی یا سیم تافته کوچک برای نگه داشتن سیم ارتودنسی دور نگین براکت)، بند ارتودنسی (حلقه فلزی پهن چسبانده شده به دور دندان‌های آسیاب بزرگ عقب دهان)، حلقه کشی الاستیک (برای حرکت دادن دندان‌ها در جهات متفاوت) هستند.
علت انجام ارتودنسی ثابت دندان
یکی از علت‌های اصلی انجام ارتودنسی بهبود زیبایی دندان‌ها و همینطور لبخند است، اما به غیر از این مورد برای درمان مشکلاتی که بر اثر وجود دندان‌های مرتب ایجاد می‌شود؛ نیز موثر است. این مشکلات شامل مواردی نظیر درد در هنگام سخت جویدن غذا، وجود مشکلات در لثه، پوسیدگی دندان‌ها، درد در پشت شانه و گردن، سردرد و میگرن، بروز مشکلات گوارشی به دلیل بد جویدن غذا، ایجاد مشکلات در هنگام مسواک زدن، بروز مشکلات ظاهری، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات TMJ (قرار نگرفتن مفاصل واقع در فک که جمجمه را به فک متصل می‌کند، در جای درست) نیز از این روش استفاده می‌شود.
کاندیدای مناسب برای ارتودنسی ثابت
- در صورت جلوتر بودن دندان‌های ردیف پایین از دندان‌های فوقانی و یا عقب بودن بیش از حد ردیف دندان‌های بالا (underbite)
- در صورت هم‌پوشانی عمودی زیاد دندان‌های فوقانی بر روی دندان‌های ردیف پایین
- در صورت قرار نگرفتن دندان‌های بالا در هنگام جویدن به درستی بر روی دندان‌های پایین
- در صورت باز بودن بین دو فک در قسمت جلو، عقب و یا کناره‌ها
- در صورت یک راستا نبودن خط میانی دندان‌های فوقانی با خط میانی دندان‌های پایین
- به وجود آمدن فاصله بین دندان‌ها در اثر از دست دادن یک دندان
- در صورت به روی هم افتادن دندان‌ها در اثر قرار گرفتن تعداد زیادی دندان برروی یک ردیف دندانی
انواع ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت با توجه به مشکل دندان‌های افراد و همینطور متخصص ارتودنسی انواع مختلفی نظیر ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی فلزی، ارتودنسی سرامیکی و ارتودنسی خود تنظیم دارد. که در ادامه مقاله به بررسی هر کدام از این انواع‌ها خواهیم پرداخت.
ارتودنسی لینگوال
در این نوع از ارتودنسی ثابت، براکت‌ها قابل رؤیت نبوده و به سطح داخلی دندان و پشت دندان‌ها متصل خواهند شد. ارتودنسی لینگوال به نام ارتودنسی نامرئی و یا ارتودنسی پشت دندانی نیز شناخته می‌شود. از معایب این روش می‌توان به ایجاد مشکل در صحبت کردن، درد زبان و سخت تمیز نگه داشتن براکت‌ها اشاره کرد. و نکته حائز اهمیت این است که، هزینه درمان در این روش بسیار بیشتر از ارتودنسی ثابت خواهد بود.
ارتودنسی ثابت فلزی
از رایج‌ترین انواع ارتودنسی ثابت می‌توان به ارتودنسی فلزی اشاره کرد. این نوع از ارتودنسی بیشتر برای کودکان مورد استفاده قرار گرفته و براکت‌های آن از استیل ضد زنگ ساخته شده است. این براکت‌ها توسط رزین کامپوزیت (مواد پرکننده هم‌رنگ دندان) بر روی سطوح دندان‌ها چسبانده خواهند شد. نکته حائز اهمیت این است که، در هنگام جویدن غذاهای خشک و سفت باید مراقب بود، چون امکان شکسته شدن اتصالات براکت‌ها به راحتی وجود دارد. با پیشرفت دوره درمان، متخصص ارتودنسی برای اعمال نیروی بیشتر به دندان‌ها از سیم ضخیم‌تری استفاده خواهد کرد. براکت‌های فلزی به راحتی و بدون وارد کردن آسیب به دندان‌ها در پایان دوره از دندان‌ها جدا خواهند شد.
ارتودنسی ثابت سرامیکی
در این نوع از ارتودنسی از براکت‌های ساخته شده با مواد سرامیکی استفاده شده که هم‌رنگ دندان‌ها خواهند بود؛ و این روش از لحاظ ظاهری زیباتر و جذاب‌تر بوده و برای جذابیت بیشتر نیز می‌توان از سیم‌های هم‌رنگ با دندان‌ها استفاده کرد. نکته حائز اهمیت در این روش این است که، در برخی از مواقع از بریس‌های سرامیکی به دلیل سخت بودن جنس آن‌ها نمی‌توان برای دندان‌های پایین استفاده کرد؛ چرا که در صورت گاز گرفتن عمیق بیمار به دندان‌های مقابل براکت‌ها آسیب وارد خواهد شد. در ارتودنسی سرامیکی بر خلاف ارتودنسی فلزی جدا کردن براکت‌های سرامیکی از روی دندان‌ها سخت‌تر خواهد بود.
ارتودنسی ثابت خودتنظیم
براکت‌های این نوع از ارتودنسی می‌تواند هم از جنس فلز و هم از جنس سرامیک باشد. در این روش بر خلاف مابقی نوع‌های ارتودنسی ثابت برای نگه داشتن سیم‌های ارتودنسی به جای کش از مکانیسم گیره داخلی استفاده خواهد شد، که توسط آن می‌توان به راحتی سیم را در جای خود نگه داشته و همینطور آن را تنظیم کرد. نکته حائز اهمیت این است که، زمان لازم برای تعویض و تنظیم سیم‌ها در ارتودنسی خودتنظیم کم‌تر از سایر انواع ارتودنسی است.
روند انجام ارتودنسی ثابت
برای انجام مراحل درمان ارتودنسی در بهترین مرکز دندانپزشکی، متخصص ارتودنسی ابتدا براکت‌ها را توسط چسب دندان بر روی سطح دندان‌ها متصل کرده و سپس توسط سیم نازک به هم متصل خواهند شد. و برای ثابت و محکم نگه داشتن سیم‌ها در جای خود از کش‌های لاستیکی استفاده می‌شود.
بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی زمانی است که، تمام دندان‌های دائمی رشد کرده باشند؛ و با انجام ارتودنسی ثابت، براکت‌ها باعث حرکت دندان‌ها شده و متخصص ارتودنسی در ارتودنسی ثابت کنترل بیشتری بر روی موقعیت دندان‌ها نسبت به ارتودنسی متحرک خواهد داشت.
طول درمان ارتودنسی ثابت به طور معمول ۱۸ الی ۲۴ ماه خواهد بود . پس از پایان دوره درمان باید بیماران برای حفظ نتیجه از نگهدارنده های متحرک و یا ثابت استفاده کنند.
مزایای ارتودنسی ثابت
- مرتب شدن دندان‌ها
- زیباتر شدن ظاهر دندان‌ها
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های لثه
- قرار گرفتن دندان‌ها در جای درست خود و کم بودن امکان بازگشت آن به شکل اولیه
- وارد نشدن آسیب به دندان‌ها به دلیل حرکت دندان‌ها
- رعایت بهداشت بهتر دندان‌ها
- بدون نیاز به همکاری بیمار در روند درمان
سخن پایانی
هدف از ارائه این مقاله آشنایی بیشتر شما با انواع ارتودنسی ثابت و روند انجام آن بود. تنها باید به این کته توجه داشته باشید که پس از نصب براکت‌ها بر روی دندان و قرارگیری کامل اجزای ارتودنسی در وقت‌های تعیین شده برای معاینه به دندانپزشک خود مراجعه کنید. همینطور در روزهای اولیه درمان ارتودنسی از مصرف غذاهای سفت و رنگ‌دار خودداری کنید، تا دوره درمان خود را به راحتی و بدون ایجاد هر گونه مشکلی بر روی دندان‌ها پشت سر بگذارید.